Giải mã những giấc mơ lặp lại dưới góc nhìn tâm lý học

Mơ thấy một giấc mơ đã từng có trước đó, hay còn gọi là giấc mơ lặp lại là một hiện tượng khá phổ thông. Cứ 3 người thì có 2 người báo cáo rằng mình gặp phải hiện tượng này. Những giấc mơ này không chỉ có cùng chủ đề mà còn có thể lặp lại bít tất các chi tiết từ đêm này qua đêm khác.

Họ thấy mình bị kẻ lạ mặt rượt đuổi, phải đối mặt với một cơn bão, khỏa thân ở nơi công cộng hay đơn giản là quên không đi thi là những kịch bản thường gặp nhất. Giấc mơ lặp lại đa phần đem đến các cảm xúc bị động như sợ hãi, tức giận, buồn bã và tội.

Nhưng cũng có một số giấc mơ lặp lại khá hăng hái, thậm chí đem lại cảm giác hưng phấn như khi mơ thấy nhà bạn có một căn phòng bí hiểm, một số người mơ thấy mình đang bay hoặc những giấc mộng liên quan đến dục tình.

Nhưng các giấc mơ lặp lại bắt nguồn từ đâu? Các nhà khoa học nghiên cứu giấc mơ cho biết giấc mơ lặp đi lặp lại thường phản ảnh những mâu thuẫn chưa được giải quyết trong cuộc sống thực của người mơ.

Chúng thường xuất hiện trong khoảng thời gian họ gặp bít tất tay. Trong khi một số giấc mơ có thể lặp lại một đôi lần rồi thôi, một số người phải đối mặt với giấc mơ lặp lại trong vài năm từ khi họ còn là một đứa trẻ tới khi trưởng thành, hay thậm chí hết thảy phần đời còn lại khi họ đã lớn tuổi và già đi.

Những xung đột trong cuộc sống thực chưa được giải quyết

Các nhà khoa học từ lâu đã cho rằng giấc mơ là một cơ chế giúp chúng ta điều chỉnh cảm xúc và thích nghi với những sự kiện găng vào ban ngày. Những xúc cảm mà bạn gặp trong mơ có thể giúp bạn xử lý một sự kiện đớn đau hoặc khó khăn nào đó mà bạn đang gặp phải ngoài đời thực.

do vậy, trong trường hợp của những giấc mơ lặp đi lặp lại, nội dung của nó có thể đại diện cho một ráng không thành công để giải quyết khó khăn này. Nhiều giả thuyết đồng ý rằng những giấc mơ lặp lại có can dự đến những khó khăn hoặc xung đột chưa được giải quyết trong cuộc sống thực của người mơ.

bằng cớ là những giấc mơ lặp lại thường xuất hiện khi họ đang sang một tuổi bất ổn trong tâm lý, có các triệu chứng lo lắng và trầm cảm . Những giấc mơ có thiên hướng lặp lại trong những tình huống găng tay và chấm dứt khi ai đó đã giải quyết xong mâu thuẫn cá nhân chủ nghĩa của họ.

hích là những giấc mơ lặp lại thường phản ảnh một cách ẩn dụ sự lo lắng của người mơ. Ví dụ, một người gần đây bị sang chấn tâm lý chả hạn như bị lạm dụng dục tình thường mơ về một cơn sóng thần. Đây là một thí dụ của phép ẩn dụ điển hình đại diện cho cảm xúc bất lực, hoảng sợ hoặc sợ hãi cực độ.

rưa rứa, một người mới sang các xúc cảm hổ ngươi thường mơ thấy mình khỏa thân hoàn toàn giữa chốn đông người. Một người đang găng với dự án mới có thể mơ thấy mình trở lại thành một học trò cấp ba và đang chuẩn bị cho kỳ thi. Những ai vừa qua thất bại sẽ mơ thấy họ trượt đại học hoặc phỏng vấn.

Những kịch bản ẩn dụ này thường có tác dụng giúp chúng ta giải quyết hay "tiêu hóa " những mâu thuẫn xúc cảm của người mơ trong đời sống thực. Do đó, mặc dầu các hoàn cảnh bạn đang gặp phải là khác nhau, nếu chúng kích hoạt cùng một xúc cảm thì bạn có thể sẽ gặp lại cùng một giấc mơ.

Những cung bậc của giấc mơ lặp lại

William Domhoff, một nhà nghiên cứu tâm lý học người Mỹ cho biết các giấc mơ lặp lại không nhất thiết phải lặp lại hết thảy nội dung hay chi tiết của câu truyện bên trong đó. Thứ quan trọng nhất mà các giấc mơ này san sẻ là xúc cảm chủ đạo, xoay quanh vấn đề mà người mơ chưa giải quyết được trong cuộc sống.

chẳng hạn như trong thời đoạn găng của một dự án mới, bạn có thể thẳng tính mơ về việc mình bị chậm trễ deadline. Nhưng giấc mơ sẽ ẩn dụ hóa nỗi lo lắng của bạn vào nhiều tình huống, chả hạn như bạn sẽ mơ thấy mình bị trễ giờ tàu xe, đến phòng thi muộn, bị lạc đường hoặc bị một kẻ lạ mặt hay mãnh thú rượt đuổi…

Trong một đôi tình huống, sự lặp lại không nằm ở sự kiện, mà ở nhân vật. Bạn có thể gặp cùng một người nhiều lần trong nhiều giấc mơ khác nhau. Hoặc cũng có thể mơ thấy một đồ vật xuất hiện nhiều lần trong nhiều tình huống.

Chỉ một số ít những giấc mơ mà ở đó, từng chi tiết và nội dung của câu chuyện được lặp lại một cách giống hệt hết đêm này qua đêm khác. Thường đó là những sang chấn tâm lý cực kỳ mạnh ảnh hưởng đến người mơ, chẳng hạn như khi họ phải chứng kiến sự ra đi hết sức đau lòng của một người nhà yêu.

Domhoff cho biết mức độ lặp lại của từng giấc mơ phản ánh những cầm giải quyết xúc cảm của người mơ. Sự lặp lại dữ dội nhất cho thấy họ đang thực sự gặp khó khăn trong cuộc sống. Khi sự lặp lại dần bị phai mờ thành các hình ảnh ẩn dụ ngày càng mờ nhạt, nó cho thấy dấu hiệu của trạng thái tâm lý đang được cải thiện.

Hiện tượng sinh lý phía sau giấc mơ lặp lại

dù rằng vậy, có một bí mật: giả dụ xúc cảm của mỗi người và vấn đề của chúng ta đều khác nhau, tại sao đôi khi chúng ta hay mơ thấy cùng một chủ đề trong các giấc mơ lặp lại? Một lời giải thích có thể là do phông văn hóa.

Hàng ngày chúng ta xúc tiếp và san sớt rất nhiều sự kiện thời sự, tỉ dụ như chiến tranh, dịch bệnh, các tiểu thuyết tình cảm hoặc phim về chủ đề xác sống… Các sản phẩm văn hóa này này mã hóa rất nhiều cảnh huống mà não bộ của bạn có thể dùng để tạo ra giấc mơ.

thí dụ, nhiều người chia sẻ một giấc mơ lặp lại phổ biến nhất là khi họ thấy mình bị rượt đuổi. tình huống bị rượt đuổi cung cấp rất nhiều không gian để diễn tả những xúc cảm lo lắng, sợ hãi và hồi hộp mà bít tất chúng ta đều thường gặp phải khi bao tay.

Một số chủ đề giấc mơ khác có thể được giảng giải một phần bằng các hiện tượng sinh lý diễn ra trong khi ngủ. Một nghiên cứu năm 2018 của các nhà khoa học Israel phát hiện nhiều người cùng mơ thấy mình bị gãy răng, chỉ đơn giản vì họ mắc chứng nghiến răng khi ngủ.

Khi chúng ta ngủ, bộ não không hề bị tắt hoàn toàn, nó vẫn tiếp ghi nhận các tín hiệu bên ngoài và bên trong cơ thể bạn. Thính giác, xúc giác và thậm chí cả thị giác của bạn vẫn đấu ghi nhận các kích thích.

Điều đó có tức thị các chủ đề mơ thường thấy khác, chẳng hạn như không thể tìm thấy nhà vệ sinh hoặc khỏa thân ở ngoài đường, đích thực có thể lên đường từ việc bạn đang buồn đi vệ sinh thật, hoặc bạn ngủ không mặc đồ hay mặc đồ quá rộng.

Một số hiện tượng sinh lý khác đặc trưng cho giấc ngủ REM, khi đó, hệ tâm thần vận động của bạn bị tắt – một chức năng giúp bạn không bị mộng du – cũng có thể gây ra những chủ đề mơ giống nhau giữa nhiều người, nhất là những giấc mơ bị bóng đè hoặc trong đó người mơ bị liệt.

na ná, một số nhà nghiên cứu cũng đề xuất rằng giấc mơ bay, trong đó, bạn thấy mình có thể bay được can dự đến hệ thống tiền đình – khu vực kiểm soát khả năng giữ thăng bằng trong tai của bạn - đang bị gặp vấn đề. Giấc mơ bị rơi khỏi một tòa nhà hay vực thẳm về cơ bản cũng giống như vậy.

dĩ nhiên, những cảm giác này không đủ để giải thích sự tái diễn của những giấc mơ này ở một số người và sự xuất hiện đột ngột của chúng trong thời kì căng thẳng, nhưng chúng có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng những giấc mơ tiêu biểu nhất của toàn thể chúng ta.

Thoát khỏi những vòng lặp

Như đã nói, những giấc mơ lặp lại thường đem lại những xúc cảm thụ động cho người mơ. Việc mơ đi mơ lại một giấc mơ kỳ lạ đôi khi còn có thể khiến bạn hoang mang. Vậy các nhà khoa học có cách nào giúp chúng ta thoát khỏi những vòng lặp này hay không?

Một liệu pháp đơn giản mà khá hữu hiệu đó là hãy viết lại giấc mơ của mình. Bạn có thể mường tượng lại cơn ác mộng và viết nó xuống nhật ký trong khi bạn tỉnh táo. Nhưng khi viết xuống, hãy cố tình đổi thay các chi tiết mà bạn không muốn lặp lại chúng một lần nữa, biến phiên bản giấc mơ của bạn trở thành tươi sáng và tích cực hơn. Nhiều người đã vận dụng cách này và thành công.

Một số người khác có thể , hay giấc mơ minh mẫn. Giấc mơ sáng láng là những giấc mơ mà bạn biết mình đang mơ và có thể điều khiển bản thân mình. Khả năng này cho phép bạn ra các quyết định trong giấc mơ lặp lại và có khả năng chọn lựa điều gì sẽ xảy ra tiếp theo thay vì một kịch bản cũ.

Tuy nhiên, có một điều bạn cần biết là không phải ắt các giấc mơ lặp lại đều xấu. Chúng thậm chí có thể hữu dụng trong chừng đỗi nào đó. Hãy phân tích kỹ giấc mơ lặp lại của bạn, xem nó đang ẩn dụ cho vấn đề nào trong đời sống thực của bạn hay không?

Chú ý đến các nguyên tố lặp đi lặp lại trong những giấc mơ có thể giúp bạn hiểu rõ bản thân mình hơn và giải quyết được những dằn vặt trong cuộc sống. Nó có thể là một lời chỉ dẫn từ vô thức, cho đến khi bạn tháo gỡ được khó khăn giấc mơ sẽ không còn lặp lại nữa.

Tham khảo